Pojezierze Wałeckie
Jak stare opowieści głoszą, kiedy Pan Bóg zakończył swe dzieło tworzenia ziemi i wprawił ją w ruch obrotowy przyglądał się jej dłuższy czas. Spojrzał na piękne góry i uśmiechnął się, popatrzył na oceany i również się uśmiechnął. Później z troską pochylał się nad różnymi fragmentami kuli ziemskiej. Tu dołożył złoża węgla, tam siarki, tu rzucił szlachetne kamienie, tam sól, tu glebę tak żyzną, że rośliny mogły wspaniale rosnąć, tam jeszcze inne bogactwa natury.
Kiedy zaś Stwórca skierował wreszcie wzrok na nasze okolice – posmutniał. Gleba tu była piaszczysta, teren pofałdowany, a zapas skarbów, którymi obdarzał ziemię już się wyczerpał…
Zapłakał Pan Bóg rzewnymi łzami, a łzy te, spadały na ziemię wałecką tworząc liczne, piękne jeziora, które do dziś dnia ozdabiają tutejszy krajobraz.
Pojezierze Wałeckie – mezoregion fizycznogeograficzny w północno-zachodniej Polsce. Jest częścią Pojezierza Południowopomorskiego. Położone jest pomiędzy Równiną Drawską (na zachodzie), a Równiną Wałecką (na wschodzie). Teren gęsto zalesiony pochodzenia polodowcowego. Największym zbiornikiem jest Bytyń Wielki. Głównym miastem regionu jest Wałcz.
Pojezierze Południowopomorskie obejmuje terytoria pomiędzy morenami fazy pomorskiej na północy, Pradoliną Toruńsko-Eberswaldzką na południu, doliną Odry na zachodzie i doliną Wisły na wschodzie, na szlaku odpływu lodowcowo-rzecznego, który spowodował rozległych piaszczystych równin w dorzeczach dopływów Noteci-Drawy oraz dopływów Wisły-Brdy i Wdy. Pomiędzy dolinami tych rzek występują liczne jeziora wytopiskowe. Klimatycznie jest to region bardziej suchy (średnia roczna 500-550mm) i cieplejszy niż Pojezierza Wschodnio- i Zachodniopomorskie. W składzie lasów przeważają tu bory sosnowe na sandrach. Mieszane lasy liściaste na wysoczyznach morenowych przeważnie ustąpiły miejsca polom uprawnym. Makroregion zajmuję powierzchnie 17 789 km2 (oznacza to, że powierzchnia Pojezierza Południowopomorskiego jest równa łącznej sumie powierzchni Pojezierza Zachodniopomorskiego i Wschodniopomorskiego) i dzieli się go na 12 następujących mezoregionów:
- Równina Gorzowska
- Pojezierze Dobiegniewskie
- Równina Drawska
- Pojezierze Wałeckie
- Równina Wałecka
- Pojezierze Szczecińskie
- Równina Charzykowska
- Dolina Gwdy
- Pojezierze Krajeńskie
- Bory Tucholskie
- Dolina Brdy
- Wysoczyzna Świecka
Pojezierze Wałeckie rozciąga się na obszarze 1861 km2 pomiędzy równiną drawską, pradoliną Toruńsko-Eberswaldzką oraz Doliną Gwdy. Jest to wysoczyzna z kilku z kilkoma pasmami moren czołowych spod fazy krajeńskiej na południowym przedpolu moren fazy pomorskiej. Wzgórza przekraczają wysokość 150m., a w kilku miejscach przekraczają 200m. jak góra Racza (211m.) na północ od Mirosławca i Góra Dąbrowa pod Piłą (207m.). W środkowej części Pojezierza Wałeckiego występują liczne jeziora, z których największe są: Betyń (8,8 km2 pow., 41m. głęb.) na zachód od Wałcza oraz Raduń (2 km2 pow., 25m. głęb.). Rzeki płyną odśrodkowo w kierunku otaczających dolin: Noteci, Gwdy, i Drawy. Południową część Pojezierza Wałeckiego zajmuje znaczny obszar leśny łączący się z Puszczą Drawską. Są tu rezerwaty: „Mszary Tuczyńskie” (6,1ha), „Wielki Bytyń” (1826,6ha), „Smolary” (149,1ha). Las dębowo-bukowy w gminie Wierzchów z pomnikowymi drzewami objęto ochroną w rezerwacie „Sośnica” (12,1ha). W gminie Mirosławiec jest rezerwat torfowiskowy „Rosiczki Mirosławskie” (20,8ha). Dużą część użytków stanowią łąki i pastwiska, toteż znaczną rolę odgrywa hodowla bydła. Głównym ośrodkiem miejskim jest Wałcz (ok. 27 tyś. mieszk.) położony na północnym wschodzie na pograniczu sandrowej Równiny Wałeckiej. Miasto w Polsce przedrozbiorowej należało do Wielkopolski jako siedziba starostwa grodowego. Po 1918 roku zostało w granicach Niemiec. Obecnie jest to ośrodek usługowy z drobnym przemysłem, pełniący również funkcje rekreacyjne, węzeł kolejowy i drogowy na szlaku z Piły do Starogardu Szczecińskiego oraz do Krzyża. Pod wałczem istnieje rezerwat „Glinki” (15,7ha) obejmujący wielogatunkowy las liściasty. W zachodniej części Pojezierza Wałeckiego na pograniczu Równiny Drawskiej leżą miasteczka: Mirosławiec (ok. 2 tyś. mieszk.) Kalisz Pomorski (ok. 4 tyś. mieszk.), Człopa (ok. 2,5 tyś. mieszk.) i Tuczno (ok. 2 tyś. mieszk.), a w części południowej Trzcianka (17 tyś.).